දුම්රිය මාර්ගයට සිල්පර යෙදීමේ අරමුණ වෙන්නෙ දුම්රිය එන්ජින් මැදිරි වැගන් ආදිය ඒ් මතින් ධාවනය කරනවිට පීලි මතට යෙදෙන බර හේතුවෙන් ඒවා පොළව තුළ ගිලා බැසීම වළක්වා ගැනීමත් දුම්රිය මාර්ගයේ පීළි අතර තිබිය යුතු නිශ්චිත පරතරය නොවෙනස්ව තබා ගැනීමත්. අපේ රටේ මුල්ම දුම්රිය මාර්ගය වන කොළඹ සිට අඹේපුස්ස හරහා මහනුවර තෙක් දුම්රිය මාර්ගය ඉදිකරනකොට ඒ සඳහා බොහෝ ඉදිකිරීම් ද්‍රව්‍ය රැගෙන ආවේ එංගලන්තයෙන්. බැල්ටික් ෆර් (Baltic Fir) නම් දැවයෙන් සකස්කරපු සිල්පර තමයි ආරම්භක යුගයේ දුම්රිය මාර්ගවලට යොදාගත්තා කියල පැවසෙන්නෙ.
1870 වෙනකොට ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ග පද්ධතිය ව්‍යාප්තවීම වේගවත් වීම නිසා පිරිවැය අඩුකරගැනීමේ උපක්‍රමයක් විදිය දේශීය දැව වර්ග යොදාගෙන සිල්පර කොට නිෂ්පාදනය කිරීමේ හැකියාව පිළිබඳව අත්හදා බැලීම් සිදුකර තිබෙනවා. ඒ් සඳහා නා, පලු, කහට, මී, දුම්. දවට. අලුබෝ, බක්මී, මිල්ල, පලු, කලුවර, කුඹුක් වගේ දැව වර්ග යොදාගැනීමේ හැකියාව පිළිබදව අත්හදා බැලුනත් ඒ සිල්පර වල කල්පැවැත්ම අවුරුදු දෙක තුනකට සීමා වීමත් ඒ හේතුවෙන් ඒ්වා නිතර නිතර ඉවත් කර අලුත් සිල්පර යෙදීමට සිදුවීමත් නිසා බලාපොරොත්තු වූ තරම් ප්‍රතිඵල අත්පත් කරල දීල නැහැ.
රාජ්‍ය දැව සංස්ථාව ස්ථාපිත කිරීම සහ දේශීයව සිල්පරකොට නිපදවීම
1968 වසරේ අප්‍රේල් මාසයේ රාජ්‍ය දැව සංස්ථාව ස්ථාපිත කර තිබෙන අතර වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට අයිති වනාන්තර වලින් කපාගනු ලබන දැව පදම් කිරීමකට ලක් කර දේශීයව සිල්පර කොට සහ විදුලි කණු නිෂ්පාදනය කිරීම දැව සංස්ථාව විසින් ආරම්භ කර තිබෙනවා. 1968 අවුරුද්දේ ඉදන් අද දක්වාම අඛණ්ඩව මේ නිෂ්පාදන කටයුතු දැව සංස්ථාව විසින් සිදුකරගෙන යනු ලබන අතර මේ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය සිද්ධවෙන්නෙ කොහොමද කියල ගොඩක් දෙනෙක් දන්නෙ නැහැ.
නියමිත දිග පලලට ඉරාගන්න ලද ලී කොට වල කළුතෙල් ආලේප කරල ලී සිල්පර නිපදවනවා කියලා දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවේ අය පවා ඇතැම් අවස්ථාවල කියනව මම අහල තියනව. නමුත් සිල්පර නිෂ්පාදනයේ දී ඊට ඒහා ගිය කටයුත්තක් සිදුවෙනවා. බොහෝ අය නොදන්නා ඒ් ගැන අපි අද දැනගමු.
රාජ්‍ය දැව සංස්ථාව සතුව දැව සිල්පර නිෂ්පාදනය කරන යන්ත්‍රාගාර 03ක් තියනව. ඒ රත්මලානේ කල්දෙමුල්ල , ගාල්ලේ බූස්ස සහ කැප්පෙටිපොල යන ප්‍රදේශ වල. මේ යන්ත්‍රාගාර තුනේම සිල්පර නිපදවනු ලබන්නේ එකම ක්‍රමවේදයකට.
මේ අතරින් දැව සංස්ථාවේ අවසරය ලබාගෙන රත්මලානේ කල්දෙමුල්ල පිහිටි දැව සංස්ථා යන්ත්‍රාගාරය වෙත මෙම නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය දැක බලාගැනීම සඳහා යාමට මට අවස්ථාවක් ලැබුණා.
 |
| තෙල් කැවීමේ යන්ත්‍රාගාරය - කල්දෙමුල්ල |
නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය
සිල්පර නිෂ්පාදනක කිරීම සඳහා වර්තමානයේ වර්ග කිහිපයක දැව යොදාගැනෙනවා. ඒවායේ ස්වභාවය අනුව මෘදු දැව (soft wood) සහ තද දැව (Hard wood) විදියට වර්ග දෙකකට වෙන්කරල තියනව. මෘදු දැව වර්ගයේ සිල්පර නිපදවීම සඳහා යුකැලිප්ටස්, මයික්‍රොකොටීස්, සහ ග්‍රාන්ඩිස් වැනි දැව වර්ගත්, තද දැව වර්ගයේ සිල්පර සඳහා කුඹුක්, හොර, මී, දුම් වැනි දැව වර්ගත් යොදා ගැනෙනවා. මේ දැව වර්ග දැව සංස්ථාවේ ලියාපදිංචි සැපයුම් කරුවන් විසින් යන්ත්‍රාගාර වෙත සිල්පර කොටවල ප්‍රමාණයටම සකස් කර ( දිග අඩි 09 පළල අඟල් 10 හා උස අඟල් 05ක් වන ලෙස) සපයනු ලබනවා.
 |
| දැව සංස්ථාවේ සැපයුම් කරුවන් විසින් ලබා දී ඇති සකස් කළ දැව කඳන් |
මෙලෙස රැගෙන එන දැව ඒවායේ තෙතමනය අඩුවීම සඳහා අට්ටි වශයෙන් යන්ත්‍රාගාරයේ අංගණයේ පසෙක ගොඩගසා තබන අතර දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවේ මාර්ග අධීක්ෂණ කළමනාකරුවන් විසින් ඒවා දෘෂ්‍ය පරීක්ෂාවකට ලක් කර ඇදකුද සහ පළුදු ආදිය සහිත ලී කඳන් සිල්පර නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියෙන් ඉවත්කිරීමට සළකුණු කරනවා.
තොරාගනු ලබන ලී කඳන් වල තෙතමනය 27%කට වඩා අඩු අගයට පත්වූ පසු එම දැව කඳන් දැව පරිරක්ෂණය ක්‍රමවේදයට ලක් කර සිල්පර නිෂ්පාදනය සඳහා උපයෝගී කරගනු ලබනවා.
මෙහිදී භාවිතා වෙන්නේ දැව කඳන් තුළට අධිපීඩනය භාවිතා කරමින් තෙල් කැවීමේ උපක්‍රමයක් (pressure treatment). මේ තෙල් කැවීමේ ක්‍රමවේදයෙන් දැව සිල්පරයක ආයු කාලය එලිමහනේ (වැසි ජලයට හා හිරු ඒළියට නිරාවරණය වෙමින් ) වසර 20ක් පමණ දක්වා ඉහළ දැමිය හැකි බව දැව සංස්ථාවේ නිලධාරීන් සඳහන් කරනවා. එසේම අව් වැසි වලට නිරාවරණය නොවේ නම් මෙවැනි සිල්පරයක් අවුරුදු සියයක් වුවද තබාගත හැකි බව ඔවුන් පවසනවා.
 |
| තෙල් කැවීමේ යන්ත්‍රාගාරයක දල සටහනක් |
සිල්පර සඳහා තෙල් කැවීම සිදුකරනු ලබන්නේ වානේ වලින් සකස් කරන ලද විශාල සිලින්ඩරාකාර කුටීරයක් තුළ දීයි. මේ කුටීරයේ ඉදිරිපසින් විවෘත කළ හැකි විශාල පියනක් පවතින අතර වරකට සිල්පර කොට 175ක් එය තුළට ඇතලත් කරනු ලබනවා. ඉන්පසුව එහි පියන වසා හොඳින් සීල් කර රික්තක පොම්පක් ආධාරයෙන් සිලින්ඩරය තුළ තිබෙන වාතය මුලුමනින්ම ඉවත් කර රික්තයක් සකස් කරනු ලබනවා.
 |
| සිල්පර කොට 175ක් එකවර තෙල් කැවිය හැකි සිලින්ඩරාකාර කුටීරය |
ඉන්පසුව සිලින්ඩරය සම්පූර්ණයෙන් ම පිරී යන සේ මේ රික්තකය තුලට විශේෂිත දැව පරිරක්ෂක තෙල් මිශ්‍රණය පොම්ප කරනු ලබනවා. මේ සඳහා භාවිතා කරනු ලබන දැව පරිරක්ෂකය ක්‍රියෝසෝට් නමින් හදුන්වනවා. එය බොරතෙල් නිෂ්පාදනයේ දී අතුරු ඵලයක් ලෙස ලැබෙන තාර වැනි ද්‍රව්‍යක්. එය තරමක් උකු සහිත බවකින් යුක්ත වන නිසා ඒ් සමග 50% ක අනුපාතයක් වන ලෙස දැවිතෙල් (ෆර්නස් ඔයිල්) මිශ්‍රකරණු ලබනවා. මෙම මිශ්‍රණය සෙල්සියස් අංශක 90ක පමණ උෂ්ණත්වයකට පත්කල පසු තමයි ඉහතින් සඳහන් කළ සිලින්ඩරාකාර පීඩන කුටීරය තුළට පොම්ප කරනු ලබන්නේ. එය තෙල් වලින් මුලුමනින්ම පිරීගිය පසුත් තව දුරටත් පීඩන පොම්ප භාවිතා කරමින් දැව කඳන් තුළට හොදින් තෙල් කා වදින ලෙස ක්‍රියෝසෝට් සහ ෆර්නස් ඔයිල් මිශ්‍රණට සිලින්ඩරාකාර පීඩන කුටීරයට පොම්ප කරනු ලබනවා.
 |
| ක්‍රියෝසෝට් - දැවිතෙල් මිශ්‍රණ සහිත දැව පරිරක්ෂක තෙල් ගබඩා කොට ඇති ටැංකි |
මේ උණුසුම් අධීපීඩන තෙල් මිශ්‍රණය සිල්පර කොට තුළට හොඳින් කා වදින ලෙස යම් කාල සීමාවක් ඉඩහැරීමෙන් පසුව පීඩන කුටීරය තුළ තෙල් මිශ්‍රණය ඉවත් කරන එය නැවත රික්තකයක් බවට පත් කරනු ලබනවා. ඒලෙස කරනු ලබන්නේ දැව තුළට කාවැදීමෙන් පසුව දැව මතුපිට ඉතිරිවන හෝ වෑස්සෙන තෙල් ඉවත් කරලීම සඳහායි. මේ සමස්ථ ක්‍රියාවලිය සඳහා ගතවන්නේ පැය දෙකක පමණ කාලයක්.
 |
| සිලින්ඩරාකාර පීඩන කුටීරය තුළ සිදුවන ක්‍රියාවලිය |
 |
| තෙල් කවන ලද සිල්පරකොටයක් හරස් කඩ කැපූ විට එය තුළට තෙල් කා වැදී ඇති අයුරු |
ඉන් අනතුරුව පීඩන කුටීරයේ ඇතළත පීඩනය වායුගෝලීය පීඩනය තෙක් ගෙනඒ්මෙන් පසුව එහි ඉදිරිපස පියන විවෘත කර තෙල් කවන ලද සිල්පර පිටතට ගනු ලබනවා. ඉන් පසුව ඒ්වා දුම්රිය මාර්ග වල ඇතිරීමට රැගෙන යනතෙක් යන්ත්‍රාගාර අංගණයේ පසෙක ගොඩගසා තබනු ලබනවා.
 |
| සකසන ලද සිල්පරකොට ප්‍රවාහනය කිරීම සඳහා දුම්රියට පැටවීම |
දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවේ වාර්ෂික දැව සිල්පර අවශ්‍යතාවය කොට 120000 ක් පමණ වෙනවා. කල්දෙමුල්ල, බූස්ස සහ කැප්පෙටිපොල දැව සංස්ථා යන්ත්‍රාගාර ත්‍රිත්වය මගින් වාර්ෂිකව දුම්රිය සේවාව වෙත අවශ්‍ය කරන ලී සිල්පර කොට 120000 ම නිෂ්පාදනය කිරීමේ හැකියාව පැවතුනත් වර්තමානයෙ දි නිපදවනු ලබන්නේ සිල්පර 45000ක පමණ සංඛ්‍යාවක් බවයි දැව සංස්ථාවේ නිලධාරීන් පවසන්නේ. ඊට හේතුව සිල්පර නිෂ්පාදනය සඳහා අවශ්‍ය දැව ලබාගැනීමේ දුෂ්කරතාවයයි. ලංකාවේ වනගහනය ක්‍රමයෙන් අඩුවෙන අතරෙම සිල්පර සඳහා සැපයෙන දැව ප්‍රමාණයත් ක්‍රමයෙන් අඩුවෙනවා. අනාගතයේ යම් දවසක ලී සිල්පර කොට නැත්තටම නැතිවෙලා යන්නත් පුලුවන්.
සටහන සහ ඡායාරූප - නලින් අබේසිංහ
විශේෂ ස්තුතිය - රාජ්‍ය දැව සංස්ථාව
